Giáo xứ Gia Hòa mừng kỷ niệm 130 năm ngày thành lập

Một trăm ba mươi năm là dấu mốc đặc biệt đối với một Giáo xứ trong quá trình hình thành và phát triển. Mốc son này là cơ hội để cộng đoàn Giáo xứ cùng nhìn lại để tri ân quá khứ, chấn hưng hiện tại và như hướng tới tương lai. Đó là tâm tình mà Giáo xứ Gia Hòa đang trải qua trong Tuần Chầu Lượt năm 2019 này – năm kỷ niệm 130 năm thành lập giáo xứ.

Sáng ngày 21/09/2019, Giáo xứ Gia Hòa hân hoan chào đón Đức Cha Phaolô, chủ chăn Giáo phận về chủ sự Thánh lễ tạ ơn mừng kỷ niệm 130 năm thành lập Giáo xứ. Niềm vui càng được nhân lên gấp bội bởi Giáo xứ có 79 em được lãnh nhận Bí tích Thêm Sức. Đây quả là chuỗi hồng ân dạt dào mà Chúa đã đoái thương nơi cộng đoàn Giáo xứ có bề dày lịch sử này.

Ngược dòng thời gian trở về những năm cuối thế kỷ XIX, sau cuộc thăm viếng mục vụ của cố Chính Đoài tại mảnh đất Gia Hòa, ngài nhận thấy sự khó khăn, cách trở, bất tiện trong việc tham dự Thánh lễ và chu toàn các Bí tích của giáo dân nơi các Giáo họ đang sinh sống bên dòng Lam Giang này, nên ngài đã đệ trình lên Đức cha Louis Pineau Trị xin được thành lập Giáo xứ Gia Hòa.

Ngày 14/12/1889, nhận thấy những khó khăn và nhu cầu mục vụ của bà con giáo dân, Đức cha Louis Pineau quyết định thành lập Giáo xứ Gia Hòa. Lúc bấy giờ, Giáo xứ có 5 năm Giáo họ, bao gồm: Gia Hòa, Xuân Hòa, Tả Ao, Cam Lâm và Cương Gián, với 880 nhân danh. Cha Đôminicô Dược được bề trên sai về làm cha xứ tiên khởi của Giáo xứ Gia Hòa. Một thời gian sau, Giáo xứ có thêm 5 Giáo họ: Yên Lĩnh, Thượng Thôn, Thổ Chu, Vạn Thổ Chu và Vạn Ngọc Lâm. Năm 1920, thời cha già Vĩnh quản xứ, Giáo xứ chỉ còn lại 5 Giáo họ: Gia Hòa, Yên Hòa, Xuân Hòa, Yên Lĩnh và Tả Ao. Hai Giáo họ Cam Lâm và Cương Gián được tách ra, lập thành Giáo xứ Cam Lâm. Còn các Giáo họ Thượng Thôn, Thổ Chu, Vạn Thổ Chu và Vạn Ngọc Lâm do người dân phải sống tha phương cầu thực, tản mác khắp nơi nên không còn nữa.

Sau gần 130 năm hình thành và phát triển, Gia Hòa ngày nay đang không ngừng thay da đổi thịt, trở thành một Giáo xứ phát triển về đời sống đạo cũng như đời sống kinh tế.

Thánh lễ tạ ơn được bắt đầu vào lúc 8h sáng ngày 21/09/2019. Đồng tế với Đức cha Phaolô có cha JB Nguyễn Khắc Bá, Tổng Đại diện Giáo phận Hà Tĩnh; cha Inhaxiô Nguyễn Duy Lam, Giám tỉnh Dòng Phanxicô, cùng đông đảo quý cha trong và ngoài Giáo phận.

Trước Thánh lễ, Cha Tổng Đại diện JB. Nguyễn Khắc Bá công bố phép lành Tòa Thánh của Đức Giáo Hoàng Phanxicô ban cho cha quản xứ và cộng đoàn Giáo xứ Gia Hòa nhân dịp Giáo xứ mừng kỷ niệm 130 năm thành lập.

Giảng trong Thánh lễ, Đức Cha Phaolô nhắc lại một cách chi tiết hơn cho cộng đoàn phụng vụ thấy rõ nguồn gốc của các Giáo họ thuộc Giáo xứ Gia Hòa. Trước hết là Giáo họ Gia Hòa. Lúc bấy giờ, ông Nguyễn Đắc Dụng là con của quan Thám Nghĩ có đạo về xứ Làng Ênh huyện Nghi Lộc, bị nhà Lê tìm bắt, trốn sang huyện Nghi Xuân ở tại làng Gia Tuyền, nay được gọi là Gia Hòa. Ông lấy vợ ở đó rồi sinh ra con cái cháu chắt, dần dần đến đời nhà Nguyễn (Gia Long) mới thành họ đạo thuộc về xứ Làng Ênh. Với Giáo họ Xuân Hòa, trước kia được gọi bằng Khải Mông, sau cải tên thành Xuân Hòa và đến nay đã được 34 năm. Xuân Hòa là tên có ý phân biệt tên làng kẻ ngoại là xã Khải Mông. Tiếp đến là Giáo họ Yên Hòa, hay có thể gọi là Giáo họ Thượng Thôn. Sở dĩ Giáo họ được thành lập bởi giáo dân nơi đây sợ phải chết nên xin đi đạo để Nhà Chung cứu cho khỏi chết và họ đã nhờ cha Đôminicô Dược viết thư sang Cố địa hạt lo liệu. Còn với Giáo họ Yên Lĩnh, Giáo họ này có tên gọi khác là Xuân Trạch, tên gọi này được đặt sau khi trở thành một họ giáo và có ý khỏi lộn với tên làng Yên Lĩnh bên ngoại, nhưng trong sổ nộp Nhà Chung xưa nay, người ta vẫn quen dùng với tên gọi Yên Lĩnh. Cuối cùng là Giáo họ Tả Ao. Giáo họ này được hình thành bởi một số gia đình công giáo ở trong Sót (không rõ xứ và thời gian) đến Tả Ao sinh sống. Đến năm 1920, Giáo họ này mới chỉ có 25 người.

Sau khi mời gọi cộng đoàn sống lại lịch sử của Giáo xứ Gia Hòa, Đức cha Phaolô nhắn nhủ với 79 em sắp được lãnh nhận Bí tích Thêm Sức, ngài nói: “Trong ngày trọng đại hôm nay, là những người con của Giáo xứ Gia Hòa, các con phải luôn nhớ đến nguồn gốc của mình, để các con tiếp bước cha anh đi trước, trở nên những thành tố quan trọng trong gia phả của Giáo xứ”. Đức cha Phaolô nguyện xin Chúa Thánh Thần ngự đến, biển đổi các em sắp lãnh nhận Bí tích Thêm Sức, để các em can đảm sống cho Chúa, trở nên những người con ngoan trong gia đình, những học sinh giỏi trong mái trường mình học, hầu trở thành những chứng tá của Chúa giữa lòng xã hội hôm nay.

Trải qua một thời gian dài với nhiều khó khăn, thử thách, được sự coi sóc nhiệt thành của quý đấng bậc cùng sự đoàn kết, yêu thương của mọi thành phần dân Chúa trong Giáo xứ, Gia Hòa mỗi ngày được phát triển và trưởng thành hơn. Với bề dày lịch sự 130 năm hình thành và phát triển, Giáo xứ đã được thăng tiến về mọi phương diện, nhất là về đời sống đức tin. Đó chính là kết quả của cả một quá trình Tin Mừng được ươm mầm, lớn lên và lan tỏa nơi xứ đạo này.

Đêm Diễn Nguyện với chủ đề Khúc hát tri ân tái hiện chặng hành trình lịch sử 130 năm hình thành và phát triển Giáo xứ qua các vũ khúc và một bản phóng sự ngắn với những hình ảnh sinh động giúp cộng đoàn Giáo xứ sống lại chặng đường dài với bao nhiêu biến cố thăng trầm. 130 năm là quảng thời gian nhiều thử thách nhưng Giáo xứ vẫn luôn kiên vững trong đời sống đức tin để đến hôm nay Gia Hòa khẳng định tầm vóc một xứ đạo vững mạnh về mọi mặt.

Giáo xứ Gia Hòa thuộc địa bàn Thị trấn Xuân An, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Giáo xứ hiện có trên 2600 giáo dân và do cha Antôn Đặng Đình Sĩ (OFM) coi sóc.