Một vài ghi nhận từ Đại hội Giáo lý toàn quốc lần thứ V

Đại Hội Giáo Lý toàn quốc lần V diễn ra tại Toà Giám mục Xuân Lộc, từ ngày 28/8 đến 1/9/2017, đã quy tụ 254 đại biểu tham dự gồm 4 giám mục, 105 linh mục, 73 tu sĩ và 76 giáo dân thuộc 25 giáo phận (Giáo phận Thái Bình không tham dự vì lý do sức khoẻ của Đức nguyên Giám mục Phanxicô Xaviê). Với chủ đề “Đào tạo giáo lý viên, con người hiệp thông để loan báo Tin Mừng”, các tham dự viên đã được sống trong bầu khí của tình hiệp thông gia đình trong những ngày Đại hội. Mặt khác, các tham dự viên cũng đã được nghe và thảo luận về các đề tài hiệp thông trong ba chiều kích: Hiệp thông với Thiên Chúa, với Hội Thánh và với mọi người, để từ ba chiều kích ấy, người Giáo lý viên (GLV) được thôi thúc trở thành sứ giả của Niềm vui Tin Mừng.

Sau vũ khúc chào mừng của các GLV thuộc giáo phận chủ nhà Xuân Lộc, và lời chào mừng của ĐGM. Giuse Đinh Đức Đạo là lời tuyên bố khai mạc của đức tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, Tổng giáo phận Sài Gòn. Trong lời tuyên bố khai mạc, Đức tổng Phaolô đã nói lên mục đích của ĐH lần này là đào tạo con người GLV hiệp thông để loan báo Tin Mừng với ba chiều kích: Hiệp Thông với Thiên Chúa, với Hội Thánh và với mọi người.

Sau lời công bố khai mạc của Đức tổng Phaolô là thánh lễ kính Chúa Thánh Thần. Trong bài giảng lễ, ngài đã nói lên vai trò của Chúa Thánh Thần trong kỳ đại hội cũng như trong suốt cuộc đời và sứ vụ của người GLV. Từ đó, ngài đã mời gọi các GLV cần phải biết lắng nghe và hành động trong Thánh Thần, cần xác định Chúa Thánh Thần là tác nhân chính trong cuộc đời và sứ vụ của mình.

Sau bữa cơm tối, vào lúc 19h30, các tham dự viên thuộc các giáo tỉnh đã có cuộc gặp gỡ đầu tiên để giao lưu trao đổi về những kinh nghiệm hoạt động huấn giáo tại các giáo phận. Tại cuộc gặp gỡ này, các tham dự viên đã được nghe các đại diện từ các giáo phận chia sẻ về hoạt động dạy và học giáo lý cũng như công tác đào tạo GLV tại các giáo phận.

ĐH bắt đầu bước vào các ngày làm việc tiếp theo với Thánh Lễ và giờ kinh sáng, như là nguồn năng lượng thiêng liêng được cung cấp để các tham dự viên có thêm những sức mạnh cần thiết cho ngày làm việc mới. Trong các thánh lễ, các Giám mục chủ tế đã triển khai sứ điệp Lời Chúa theo các ngày phụng vụ thường niên được áp dụng cụ thể cho đối tượng là các GLV, để giúp các GLV có được định hướng cụ thể cho đời sống và sứ vụ của mình dưới ánh sáng Lời Chúa. GLV đừng để mình rơi vào tình trạng như những kinh sư và người Pharisiêu, trở thành những kẻ dẫn đường mù quáng, nhưng hãy biết nội tâm hoá sứ điệp Lời Chúa cũng như nội dung giáo lý để trở nên người dẫn đường cho người khác tới nguồn ánh sáng đích thực là Thiên Chúa Tình Yêu (thứ 3, tuần XXI). Trong bài giảng thánh lễ sáng thứ tư, đức Giám Mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm một lần nữa nhắc nhủ các giáo lý viên, hãy xét mình, hãy kiểm điểm chính mình, biết đâu những lời trách móc của Chúa Giêsu với các người Pharisiêu xưa, thì ngày nay Chúa cũng đang trách móc chúng ta: Khốn cho các ngươi, hỡi các GLV là những người đạo đức giả! (Thứ 4). Bài giảng của Đức Cha Giuse Nguyễn Năng như một sự động viên đối với các GLV, những người tham gia vào sứ mạng chia sẻ lương thực thiêng liêng là sứ điệp Lời Chúa và nội dung giáo lý cho người khác. Các GLV sẽ là những đầy tớ trung thành và khôn ngoan khi họ biết chu toàn sứ vụ của mình theo thánh ý Chúa (Thứ 5).

Cùng với sứ điệp Lời Chúa, các bài thuyết trình tại kỳ Đại hội đã cung cấp cho các GLV và các tham dự viên những hiểu biết cần thiết về sự hiệp thông của người GLV theo ba chiều kích đã nêu trên.

Với bài thuyết trình mang tính định hướng, cha Phêrô Nguyễn Văn Hiền giải thích chủ đề đại hội, bằng việc làm sáng tỏ cụm từ “GLV, con người hiệp thông” qua ba chiều kích: hiệp thông với Thiên Chúa, hiệp thông với Hội Thánh và hiệp thông với mọi người. Đồng thời, cha cũng giúp các tham dự viên ý thức được ba chiều kích hiệp thông nêu trên chính là nền tảng để GLV có thể loan báo Tin Mừng.

Bài thuyết trình thứ hai với chủ đề “Đào tạo GLV, con người hiệp thông với Thiên Chúa qua Lời và Bí tích”, dựa trên nền tảng thần học, Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo đã cho thấy tự bản thể, con người có khả năng hiệp thông với Thiên Chúa và không ngừng khát khao Ngài. Sự hiệp thông này được thể hiện qua các đặc tính: tham dự bản tính thần linh của Thiên Chúa, kết hiệp với Thiên Chúa, thuộc về và chung nguồn sống. Đồng thời, Đức cha Giuse cũng đã nêu lên các nẻo đường dẫn vào sự hiệp thông với Thiên Chúa là: cởi trói, mở mắt và nhìn, hiệp nhất và cầu nguyện.

Trong bài thuyết trình thứ ba, đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm trình bày chiều kích hiệp thông với Hội Thánh qua mô hình Giáo Hội tham gia, với 6 đặc tính: tập trung vào Chúa Kitô; cộng đoàn bình đẳng; cộng đoàn đồng trách nhiệm; cộng đoàn mà mỗi người cảm nhận thuộc về Giáo Hội; cộng đoàn mà mỗi người đều góp phần vào sứ mạng chung; cộng đoàn với tầm nhìn vượt ra bên ngoài để gặp gỡ những người ở vùng biên. Như thế, GLV tham gia việc dạy giáo lý như một sứ vụ trong Giáo Hội, với tinh thần trách nhiệm truyền thông đức tin, và sự hiệp thông với mọi người, đặc biệt là với cha xứ, với các GLV khác và với các học viên.

Chiều kích hiệp thông với mọi người được đức cha Giuse Nguyễn Năng giải thích qua đề tài thứ tư. Qua đó, Đức cha Giuse đã cho thấy hiệp thông, hiểu như sự kết hợp cá vị của từng Kitô hữu với Chúa Ba Ngôi, là nguồn suối của sự hiệp thông giữa các Kitô hữu với nhau và với mọi người, cụ thể qua việc đối thoại đại kết, đối thoại liên tôn và đối thoại với mọi người.

Trong bài thuyết trình cuối cùng với đề tài: “Đào tạo GLV, chứng nhân niềm vui Tin Mừng”, đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc đã nêu lên ba điều kiện để có thể trở nên chứng nhân của niềm vui Tin Mừng: biết Kinh Thánh và thần học; lòng mến Chúa và yêu người; hiểu nội dung và sư phạm giáo lý. Ba điều kiện trên phải luôn được canh tân trong Chúa Thánh Thần, nguồn suối của niềm vui đích thực. Trong Chúa Thánh Thần, người GLV sẽ loan báo Tin Mừng với lòng nhiệt huyết, vui tươi, hấp dẫn, quảng đại và yêu thương vô bờ.

Sau mỗi bài thuyết trình là phần hội thảo nhóm. Các tham dự viên ĐH được chia làm 12 nhóm thảo luận. Tại các giờ thảo luận, các tham dự viên được chia sẻ những ưu tư và hiểu biết của mình dựa trên các câu hỏi thảo luận mà các thuyết trình viên đã nêu ra. Dựa trên các bài thuyết trình và những câu hỏi gợi ý, các GLV đã được hiểu sâu hơn về ơn gọi và sứ vụ của mình khi tham gia vào sứ vụ chung của Giáo Hội. Các GLV cũng ý thức rằng với ơn gọi của mình, GLV cần tích cực cộng tác với cha xứ và các phụ huynh học sinh để xây dựng ngôi nhà chung là Giáo Hội (thảo luận đề tài 3). Trong chiều kích hiệp thông với Thiên Chúa, bài trình bày của thuyết trình viên đại diện các nhóm như một bản xét mình để GLV nhận ra thực trạng đời sống của mình trong khi thi hành sứ vụ. Từ đó, GLV nhận thấy mình cần phải quay trở lại với Thiên Chúa, gặp gỡ Chúa qua việc suy gẫm, chiêm niệm, kết hiệp với Chúa, tìm và thực thi ý Chúa trong cuộc sống hàng ngày (bài thảo luận đề tài 2). Trong chiều kích hiệp thông với mọi người, các GLV thảo luận xoay quanh vấn đề về các tôn giáo và các vấn đề xã hội. Với các tôn giáo, các nhóm thảo luận đều chú trọng về việc đối thoại với anh em Tin Lành và Phật giáo. Các tham dự viên thấy rằng, cần giúp các GLV cũng như học sinh hiểu rõ và đầy đủ niềm tin Công giáo, gia tăng kiến thức về Thánh Kinh và lịch sử Giáo Hội, thấy được những điểm chung và riêng giữa Công Giáo và Tin Lành. Cần thực hành đạo hiếu và việc thờ kính tổ tiên cách cụ thể hơn và xem đó là lợi thế để đối thoại liên tôn và là điểm thuận lợi cho việc dạy Giáo lý Dự tòng và Hôn nhân. Các tham dự viên cũng thấy cần giúp GLV và các học viên có những hiểu biết căn bản và thực hành về Giáo Huấn Xã Hội của Giáo Hội, về Thông điệp Laudato Si’. Trong giờ thảo luận của đề tài 5, nói về người GLV, chứng nhân của niềm vui Tin Mừng, các tham dự viên tập trung thảo luận về vai trò của Chúa Thánh Thần trong việc đào tạo GLV cũng như trong việc làm chứng. GLV cần đặt mình dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần trong đời sống và sứ vụ của mình.

Cùng với các đề tài thuyết trình và các buổi thảo luận nhóm, các tham dự viên cũng được bồi dưỡng kỹ năng về phương pháp sư phạm do các chuyên gia đến từ ba miền của đất nước là: Nguyễn Thị Minh Phượng, Phạm Thị Thuý và Lê Viết Chung. Các tham dự viên đã được nghe, thấy những chuyên gia giáo dục kỹ năng sư phạm hàng đầu cả nước trình bày các phương pháp sư phạm hiện đại “lấy học sinh làm trung tâm”, và được thực hành giảng dạy cùng với chuyên gia. Những kỹ năng sư phạm này sẽ là hành trang cần thiết cho các GLV trình bày giáo lý cách sống động và đạt kết quả hơn.

Buổi thảo luận cuối cùng được tổ chức theo từng giáo tỉnh. Tại buổi thảo luận này, các giáo tỉnh nêu lên những ý kiến của mình về công tác tổ chức, về các giờ sinh hoạt trong suốt kỳ đại hội để rút kinh nghiệm. Đồng thời, các giáo tỉnh cũng bầu nhân sự mới cho ban thường vụ Giáo tỉnh trong nhiệm kỳ mới. Riêng giáo tỉnh Hà Nội, các trưởng đoàn thuộc các giáo phận trong giáo tỉnh đã bầu được nhân sự mới cho giáo tỉnh là: Linh mục Giuse Trần Quốc Tuyến (GP Bùi Chu) làm trưởng ban, Linh mục Phêrô Lê Nam Cao (GP Vinh) làm phó ban, và Linh mục Phêrô Vũ Văn Thìn (GP Hải Phòng) làm thư ký. Các tham dự viên trong giáo tỉnh cũng đã thống nhất sẽ tiến hành đại hội cấp giáo tỉnh 3 năm một lần.

Cuối cùng các trưởng đoàn thuộc các giáo phận tập họp để bầu ban thường vụ toàn quốc cho nhiệm kỳ mới như sau:

Trưởng ban: Linh mục Px. Nguyễn Văn Việt (GP Vĩnh Long)
Phó 1: Linh mục Giuse Nguyễn Đức Cường (Trưởng GT Sài Gòn)
Phó 2:  Linh mục Gb Nguyễn Huy Bắc (Trưởng GT Huế)
Phó 3:  Linh mục Giuse Trần Quốc Tuyến (Trưởng GT Hà Nội)
Thư ký: Linh mục Đa Minh Phạm Minh Tiến (GP Mỹ Tho)

Để kết thúc đại hội, các tham dự viên đã đến trung tâm hành hương Núi Cúi, trong thánh lễ tạ ơn biệt kính Đức Mẹ, các tham dự viên được mời gọi đặt mình dưới chân Mẹ Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội, để cùng Mẹ tạ ơn Thiên Chúa và xin Mẹ đồng hành trên con đường mang Chúa Giêsu đến cho mọi người.

Tổng hợp của Lm. Giuse Trương Văn Hân
Thư ký Ban Giáo lý Đức tin Giáo Phận Vinh