Khôn Ngoan Tính Sổ Và Tính Kế (Chúa Nhật 25 Thường Niên C)

65 lượt xem

Chúa Nhật Tuần XXV – Mùa Thường Niên

Bài đọc 1      Am 8,4-7

Đức Chúa chống lại những kẻ lấy tiền bạc mua người cơ bần.

Bài trích sách ngôn sứ A-mốt.

4Hãy nghe đây, hỡi những ai đàn áp người cùng khổ
và tiêu diệt kẻ nghèo hèn trong xứ.
5Các ngươi thầm nghĩ :
“Bao giờ ngày mồng một qua đi, cho ta còn bán lúa ;
bao giờ mới hết ngày sa-bát, để ta bày thóc ra ?
Ta sẽ làm cho cái đấu nhỏ lại, cho quả cân nặng thêm ;
Ta sẽ làm lệch cán cân để đánh lừa thiên hạ.
6Ta sẽ lấy tiền bạc mua đứa cơ bần,
đem đôi dép đổi lấy tên cùng khổ ;
cả lúa nát gạo mục, ta cũng đem ra bán.”
7Đức Chúa đã lấy thánh danh
là niềm hãnh diện của Gia-cóp mà thề :
Ta sẽ chẳng bao giờ quên một hành vi nào của chúng.

Đáp ca    Tv 112,1-2.4-6.7-8 (Đ. c.1a.7b)

Đ.Nào ca ngợi danh thánh Chúa đi !
Người cất nhắc những ai nghèo túng.

1Hỡi tôi tớ Chúa, hãy dâng lời ca ngợi,
nào ca ngợi danh thánh Chúa đi !
2Chúc tụng danh thánh Chúa,
tự giờ đây cho đến mãi muôn đời !

Đ.Nào ca ngợi danh thánh Chúa đi !
Người cất nhắc những ai nghèo túng.

4Chúa siêu việt trên hết mọi dân,
vinh quang Người vượt xa trời cao thẳm.
5Ai sánh tày Thượng Đế Chúa ta, Đấng ngự chốn cao vời,
6cúi xuống để nhìn xem bầu trời trái đất ?

Đ.Nào ca ngợi danh thánh Chúa đi !
Người cất nhắc những ai nghèo túng.

7Kẻ mọn hèn, Chúa kéo ra khỏi nơi cát bụi,
ai nghèo túng, Người cất nhắc từ đống phân tro,
8đặt ngồi chung với hàng quyền quý,
hàng quyền quý dân Người.

Đ.Nào ca ngợi danh thánh Chúa đi !
Người cất nhắc những ai nghèo túng.

Bài đọc 2      1 Tm 2,1-8

Hãy cầu xin Thiên Chúa cho mọi người. Thiên Chúa muốn cho mọi người được cứu độ.

Bài trích thư thứ nhất của thánh Phao-lô tông đồ gửi ông Ti-mô-thê.

1 Anh thân mến, trước hết, tôi khuyên ai nấy dâng lời cầu xin, khẩn nguyện, nài van, tạ ơn cho tất cả mọi người, 2 cho vua chúa và tất cả những người cầm quyền, để chúng ta được an cư lạc nghiệp mà sống thật đạo đức và nghiêm chỉnh. 3 Đó là điều tốt và đẹp lòng Thiên Chúa, Đấng cứu độ chúng ta, 4 Đấng muốn cho mọi người được cứu độ và nhận biết chân lý. 5 Thật vậy, chỉ có một Thiên Chúa, chỉ có một Đấng trung gian giữa Thiên Chúa và loài người : đó là một con người, Đức Ki-tô Giê-su, 6 Đấng đã tự hiến làm giá chuộc mọi người.

Điều này đã được chứng thực vào đúng thời đúng buổi. 7 Và để làm chứng về điều này, tôi được đặt làm người rao giảng và làm Tông Đồ -tôi nói thật chứ không nói dối- nghĩa là làm thầy dạy các dân ngoại về đức tin và chân lý. 8 Vậy tôi muốn rằng người đàn ông hãy cầu nguyện ở bất cứ nơi nào, tay giơ lên trời, tâm hồn thánh thiện, không giận hờn, không xung khắc.

Tung hô Tin Mừng     2 Cr 8,9

Ha-lê-lui-a. Ha-lê-lui-a.
Đức Giê-su Ki-tô vốn giàu sang phú quý, nhưng đã trở nên khó nghèo,
để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở nên giàu có.
Ha-lê-lui-a.

Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được.

✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.      Lc 16,1-13

1 Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng : “Một nhà phú hộ kia có một người quản gia. Người ta tố cáo với ông là anh này đã phung phí của cải nhà ông. 2 Ông mới gọi anh ta đến mà bảo : ‘Tôi nghe người ta nói gì về anh đó ? Công việc quản lý của anh, anh tính sổ đi, vì từ nay anh không được làm quản gia nữa !’ 3 Người quản gia liền nghĩ bụng : ‘Mình sẽ làm gì đây ? Vì ông chủ đã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi. 4 Mình biết phải làm gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có người đón rước mình về nhà họ !’

5 “Anh ta liền cho gọi từng con nợ của chủ đến, và hỏi người thứ nhất : ‘Bác nợ chủ tôi bao nhiêu vậy ?’ 6 Người ấy đáp : ‘Một trăm thùng dầu ô-liu.’ Anh ta bảo : ‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.’ 7 Rồi anh ta hỏi người khác : ‘Còn bác, bác nợ bao nhiêu vậy ?’ Người ấy đáp : ‘Một ngàn giạ lúa.’ Anh ta bảo : ‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi.’

8 “Và ông chủ khen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo. Quả thế, con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xử sự với người đồng loại.

9 “Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết : hãy dùng Tiền Của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu. 10 Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn ; ai bất lương trong việc rất nhỏ, thì cũng bất lương trong việc lớn. 11 Vậy nếu anh em không trung tín trong việc sử dụng Tiền Của bất chính, thì ai sẽ tín nhiệm mà giao phó của cải chân thật cho anh em ? 12 Và nếu anh em không trung tín trong việc sử dụng của cải của người khác, thì ai sẽ ban cho anh em của cải dành riêng cho anh em ?

13 “Không gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được.”

 Khôn Ngoan Tính Sổ Và Tính Kế

(Am 8,4-7; Tv 138; 1Tm 2,1-8; Lc 16,1-13)

Mạnh Thường Quân giàu sang, cho vay mượn nhiều. Một hôm sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Trước khi đi, Phùng Nguyên hỏi: “Ngài có muốn mua gì không?” Mạnh Thường Quân trả lời: “Ngươi xem thứ gì nhà chưa có thì mua”. Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gọi dân tới bảo rằng: “Các ngươi nợ bao nhiêu, Mạnh Thường Quân đều cho cả”. Rồi chẳng tính vốn lời, đem văn tự ra đốt sạch. Khi trở về, Phùng Nguyên nói với Mạnh Thường Quân: “Nhà ngài không thiếu gì, có lẽ chỉ thiếu ơn nghĩa. Tôi đã trộm mua ở đất Tiết cho ngài rồi. Tôi chắc là đẹp ý ngài”. Về sau Mạnh Thường Quân bị bãi quan, về ở đất Tiết. Dân ở đó nhớ ơn xưa ra đón rước đầy đường. Mạnh Thường Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên: “Đó hẳn là cái ơn nghĩa mà ông đã mua cho tôi ngày trước”.

Nghe chuyện này, có lẽ mọi người đều đồng ý với Mạnh Thường Quân rằng Phùng Nguyên thực là người quản lý trung thành và khôn ngoan. Trung thành vì ông đã biết cách làm lợi cho chủ. Khôn ngoan vì ông biết nhìn xa trông rộng, đầu tư vào những chương trình có ích lợi lâu dài. Nhờ sự khôn ngoan của Phùng Nguyên, Mạnh Thường Quân đã vượt qua được những khó khăn gian khổ. Tôi muốn dùng câu chuyện này để dẫn vào sứ điệp Lời Chúa hôm nay, nơi mà Thiên Chúa mời gọi chúng ta phải khôn ngoan: tính sổ, tìm ra hướng đi và thi hành.

  1. Tính sổ

Ra soát sổ sách, tính toán, kiểm kế thu chi, lợi nhuận… là công việc và là bổn phận của người quản lý, nhất là những việc liên quan tới quản lý nhân sự và tài chính. Tuy nhiên, điều mà Chúa Giêsu hôm nay nhắn gửi chúng ta không phải ở bình diện kinh tế hay hành chính mà trên một bình diện khác, bình diện đức tin, bình diện tình yêu trong tương quan với Thiên Chúa và với tha nhân dựa trên vốn liếng là khả năng và trách nhiệm mà chúng ta đảm nhận.

Trên bình diện cá nhân, chúng ta đã trung thành với ơn gọi và sứ vụ của mình trong việc quản lý các ân huệ Chúa thế nào? Chúng ta có dùng ân huệ riêng để phục vụ cho sự thắng tiến của ơn gọi làm người, làm mộn đệ của Đức Kitô, nghĩa là sự lớn lên trong tình yêu đối với Thiên Chúa và anh chị em của mình không? Lúc này đây, Chúa đang mời gọi chúng ta ngồi lại tính sổ với Người. Chúa đang hỏi chúng ta như xưa Người hỏi Adam sau biến cố địa đàng: “Người đang ở đâu?” (St 3,9). Đang ở đâu trong tương quan với Thiên Chúa! Đâu rồi động lực của lần gặp gỡ đâu tiên ấy? Đâu rồi những lời cam kết mặn nồng, sắt son với Chúa của chúng ta? Và Người cũng hỏi chúng ta như với Cain: “Abel, em ngươi đâu? (St 4,9). Tôi đang ở trong tương quan với anh chị em của tôi? Tương quan thực hữu, tương quan tình yêu hay chỉ là tương quan xã giao?

Trên bình diện xã hội, bài đọc thứ nhất, Amos phác họa cho chúng ta thấy bức tranh của vương quốc Israel thế kỉ thứ 8 TCN với lối sống bất nhân, bất công: Xã hội đầy dậy những kẻ đàn áp người cùng khổ, tiêu diệt người nghèo. Chúng tìm mọi cách để rút máu tha nhân, thậm chí thân phận con người được đánh đổi bằng đôi dép (x. Am 8,5-6). Thực trạng mà Amos đau buồn hạch tội đang hiển hiện trước mắt chúng ta, xã hội mà người ta nói cách mỉa mai và cay đắng: “ăn không trừ thứ gì và bán không trừ thứ gì”. Người ta bán cả lương tri, nhân phẩm, thậm chí cả Chúa để trục lợi danh.

Quả là chúng ta đang sống trong xã hội đầy bất công: những kẻ có chức quyền chỉ biết tìm lợi ích cho mình, bất chấp người bên cạnh, kẻ khố rách áo ôm; người có trách nhiệm với đất nước bàn quan với vận mệnh giang sơn xã tắc. Người đời đã thế, người trong đạo cũng không khá hơn. Tính thế tục thiêng liêng chiếm chỗ, trở thành phong cách sống của những người chuyên lo việc thiêng thánh. Một vài nét phác họa bức tranh đen tối của thời đại chúng ta, thời đại mà bất công lan tràn, nhân phẩm, nhân quyền bị xâm hại trầm trọng là lời mời gọi tính sổ trách nhiệm của mỗi chúng ta trong sự liên đới với nhân loại, cách riêng nơi những người chúng ta có trách nhiệm. Chúng ta có bổn phận lên án, tố tội những ai chịu trách nhiệm về hiện trạng xã hội hôm nay, nhưng dừng quên trách nhiệm của chúng ta. Một cách nào đó, chúng ta đã, đang cộng tác và cổ xúy cho sự lan tràn của sự bất công xã hội khi chúng ta dửng dưng hoặc cách này hay cách khác đang trong hành động.

  1. Tính kế

Tính kế không phải là kiểu trù liệu theo kiểu người đời với
“mưu hèn, kế bẩn” mà biết liệu sao để đạt tới của cải bền vững, tìm kiếm những sự trên trời trong khi sử dụng những của cải trần thế.

Dụ ngôn mà chúng ta vừa nghe xem ra rất nghịch lý. Bởi lẽ, một đàng người quản gia được giới thiệu là “kẻ bất lương” ở đầu, nhưng kết thúc anh ta được khen là “khôn khéo”. Nhiều nhà chú giải biện minh cho lời khen của ông chủ, được gán cho Đức Giêsu, là vì trong quan niệm của người Do Thái, quản gia có thể cho người khác vay tiền của gia chủ, nhưng vì họ không có lương, nên khi cho vạy họ ghi số lượng trội hơn, để khi hoàn trả họ thu tích phần lời làm của riêng. Trong trường hợp này, có thể người quản gia tính lại để chỉ ghi số lượng mà ông chủ phải thu hồi, và anh ta hy sinh phần của mình. Làm như thế anh ta vừa không làm thiết hại của gia chủ và con nợ còn mang ơn anh ta. Người quản gia này bất lương bởi anh ta đã giả mạo giấy tờ, bất lương trong hành động, nhưng có vẻ khôn khéo, đúng ra là malin trong việc xử lý tính huống.

Cần khôn ngoan và tỉnh táo để trù liệu hướng đi cho mình một khi tính sổ. Thay vì liệu cách theo thói đời, con cái sự sáng cần biết “khôn ngoan đếm tháng ngày mình sống, ngõ hầu tâm trí được khôn ngoan”. Khôn ngoan để không chạy theo thị hiếu, thói thế tục, mà tìm kiếm điều Thiên Chúa muốn và thi hành ý muốn của Người.

  1. Khôn ngoan tìm hướng đi

Con cái đời này malin, khôn khéo hơn con cái ánh sáng theo chiều hướng mà quản gia đã làm. Vì họ chỉ lo nghĩ sự đời này, coi tiền bạc là cứu cánh mà không mảy may chiều kích thiêng thiêng. Còn chúng ta, Chúa mời gọi chúng ta hãy dùng tiền của mua lấy Nước Trời. Do vậy, cần khôn ngoan trù liệu:

Khôn ngoan để tỉnh táo trước mạnh lực của đồng tiên lối cuốn, để không lao mình chay theo nó như con thiêu thân;

Khôn ngoan khiếm tốn đặt mình nương tựa dưới bóng cánh yêu thương của Chúa, Đấng cúi xuống để nhìn xem đất trời, để kéo kẻ mọn hèn ra khỏi nơi cát bụi, và đăt người nghèo túng ngồi ngang hàng với bậc quân vương của dân Người (x. Tv 112,7-8);

Khôn ngoan để trung tín với những ơn riêng, với ơn gọi, với lời cam kết của mình với Thiên Chúa trước những cảm bẫy, lưới dò của dòng thế sự; khôn ngoan để làm triển nở ân huệ, như thánh Phêro mời gọi “mỗi người trong anh em hãy dùng mà phục vụ kẻ khác, như thế anh em mới là những người khéo quản lý ân huệ thiên hình vạn trạng của Thiên Chúa” (1Pr 4,10).

Khôn ngoan để phản tỉnh như Thánh Phaolô khuyên cộng đoàn Philiphe: “Anh em hãy biết run sợ mà gắng sức lo sao cho mình được cứu độ. Vì chính Thiên Chúa tác động đến ý chí cũng như hành động của anh em do lòng yêu thương của Người … Như thế, anh em sẽ trở nên trong sạch, không ai chê trách được điều gì, và sẽ trở nên những người con vẹn toàn của Thiên Chúa, giữa một thế hệ gian tà, sa đoạ. Giữa thế hệ đó, anh em phải chiếu sáng như những vì sao trên vòm trời” (Pl 2, 12-16).

 Lm. Petrus Lửa Hồng

Sức Mạnh Của Đồng Tiền

Am 8,4-7; 1 Tm 2,1-8; Lc 16,1-13

Có lẽ, trong cuộc sống, tiền là từ mà mỗi ngày chúng ta nói nhiều nhất. Ngày nào chúng ta cũng nói đến tiền. Vì thế, có người định nghĩa: “Con người là con vật miệng luôn kêu tiền tiền.”

Sự kiện này cho thấy tiền bạc đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Vì thế, người ta nói rằng: “Có tiền mua tiên cũng được.” Nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm nói về thói đời: “Còn tiền còn bạc còn đệ tử. Hết cơm hết gạo hết ông tôi.”

Quả thế, tiền bạc có một sức mạnh kinh khủng và là một trong những phương tiện giúp chúng ta sống xứng đáng với nhân phẩm, sống có ý nghĩa và hạnh phúc. Tuy nhiên, tiền bạc cũng có thể là thứ cám dỗ lớn nhất khiến nhiều người làm mọi cách, bằng mọi giá để sao có nhiều tiền, bất chấp luân thường đạo lý.

Để hướng dẫn chúng ta có một thái độ đúng đắn đối với tiền của, Chúa Giêsu hôm nay kể dụ ngôn về viên quản lý bất trung. Đây là một dụ ngôn hay nhưng lại khó giải thích. Có lẽ cái hay là cái khó, mà cái khó mới ló cái khôn. Các nhà chú giải Kinh Thánh cho rằng dụ ngôn này là một crux interpretum – thập giá để giải thích. Chúng ta cố gắng giải thích dụ ngôn về viên quản lý để hiểu sứ điệp Lời Chúa hôm nay.

Mạnh Thường Quân nhà giàu, cho vay mượn nhiều. Một hôm sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Trước khi đi, Phùng Nguyên hỏi: “Ngài có muốn mua gì không?” Mạnh Thường Quân trả lời: “Ngươi xem thứ gì nhà chưa có thì mua.”

Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gọi dân tới bảo rằng: “Các ngươi nợ bao nhiêu, Mạnh Thường Quân đều cho cả.” Rồi chẳng tính vốn lời, đem văn tự ra đốt sạch. Khi trở về, Phùng Nguyên nói với Mạnh Thường Quân: “Nhà ngài không thiếu gì, có lẽ chỉ thiếu ơn nghĩa. Tôi đã trộm mua ở đất Tiết cho ngài rồi. Tôi chắc là đẹp ý ngài.”

Về sau Mạnh Thường Quân bị bãi quan, về ở đất Tiết. Dân ở đây nhớ ơn xưa ra đón rước đầy đường. Mạnh Thường Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên: “Đó hẳn là cái ơn nghĩa mà ông đã mua cho tôi ngày trước.”

Nghe chuyện này, có lẽ mọi người đều đồng ý với Mạnh Thường Quân rằng Phùng Nguyên thực là người quản lý trung thành và khôn ngoan. Trung thành vì ông đã biết cách làm lợi cho chủ. Khôn ngoan vì ông biết nhìn xa trông rộng, đầu tư vào những chương trình có ích lợi lâu dài. Nhờ sự khôn ngoan của Phùng Nguyên, Mạnh Thường Quân đã vượt qua được những khó khăn gian khổ. Câu chuyện này giúp ta hiểu dụ ngôn trong Tin Mừng.

Trước hết, chúng ta cần phải hiểu văn hóa của Do Thái về việc quản lý. Người quản lý thời đó không được trả lương, nhưng được chủ giao quyền để quản lý tài sản. Nếu ông không quản lý cách ngay thẳng hoặc thua lỗ, thì chủ có thể sa thải ông.

Chúa Giêsu nói đến trường hợp này, người quản lý có vấn đề nên chủ tính sẽ truất phế ông. Ông bắt đầu gọi con nợ đến viết lại biên lai, để sau này người ta rước ông về.

Chúa Giêsu không khuyên chúng ta học sự lưu manh và lừa lọc của ông ta, nhưng học nơi ông là biết khôn ngoan tận dụng mọi hoàn cảnh, biết dùng tiền của để xây dựng các mối tương quan bạn bè và nhất là để tìm kiếm hạnh phúc đời đời.

Qua đó, Chúa Giêsu muốn dạy chúng ta bài học phải biết sử dụng của cải. Việc sử dụng của cải có ba mức độ:

1. Biết sinh lợi

Mức độ thứ nhất là biết sinh lợi những gì Chúa ban. Của cải Chúa ban là một hồng ân. Nếu Chúa ban cho chúng ta có của cải thì chúng ta phải biết sinh lời nó. Dụ ngôn về những nén bạc Chúa giao cũng ám chỉ điều đó. Phải làm sinh lời của cải để có thể làm giàu cho gia đình, xã hội. Dùng tiền bạc để tạo nên việc làm, phát triển nghề nghiệp, mang lại lợi tức cho đời. Chúng ta hãy làm giàu cách công chính trước mặt Thiên Chúa.

2. Biết xây dựng

Mức độ thứ hai là biết dùng tiền của để xây dựng cuộc sống hạnh phúc hơn, nhân bản hơn. Bởi lẽ, người ta nói: Có tiền là chuyện kinh tế, nhưng tiêu tiền là chuyện của văn hóa. Nghĩa là biết dùng tiền của để sống cho có tình có nghĩa.

Có người tiền nhiều nhưng chỉ bỏ trong ngân hàng, trong khi cha mẹ già bệnh tật đau yếu mà không bao giờ giúp đỡ.

Có người túi tiền đầy, nhưng tấm lòng thì hẹp và đóng lại trước những nỗi đau của người khác.

Chúa Giêsu mời gọi chúng ta phải biết dùng tiền của để đầu tư cho con cái, đào tạo thế hệ trẻ và phát triển các tài năng.

3. Để vào Nước Trời

Mức độ thứ ba cao hơn là dùng tiền của mua Nước Trời. Triết gia Gariel Marcel phân biệt hai phạm trù: có và là. Chữ “có” bao gồm của cải, sức khỏe và tài năng. Tất cả những điều này là phương tiện để giúp chúng ta sống chữ “là,” nên người hơn, nên thánh thiện hơn. Nghĩa là dùng tiền của để sống xứng đáng là con cái Thiên Chúa. Không tôn thờ tiền bạc, vì nó là tên đầy tớ tốt nhưng là ông chủ xấu. Tiền bạc chỉ là phương tiện chứ không phải là mục đích. Nếu chúng ta coi tiền bạc là trên hết, khi đó bậc thang giá trị bị đảo lộn, các giá trị đạo đức, luân lý và nhân phẩm trở thành thứ yếu. Chúng ta có thể đánh đổi tất cả để có tiền. Khi đó, tiền bạc trở thành thảm họa cho chúng ta. Chúa Giêsu cảnh báo:

“Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được” (Lc 16,13).

Khi có tiền của, chúng ta biết chia sẻ với người nghèo khổ, giúp đỡ những ai gặp khó khăn túng thiếu. Sống bác ái và chia sẻ những gì mình có với người khác là con đường dẫn chúng ta vào Nước Trời. Như Chúa dạy:

“Khi Ta đói các người cho ăn,

 khi Ta khát các ngươi cho uống…

 Hãy vào mà hưởng niềm vui với chủ ngươi”

(x. Mt 25,25-30).

Cho nên, hãy dùng của cải để sống cho có tình nghĩa, nhân ái và tìm kiếm hạnh phúc thiên đàng mai sau. Amen!

 Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương

Tiền – Tình – Tù – Tội (Suy Niệm Chúa Nhật XXV TN Năm C)

Có lẽ ai trong chúng ta cũng ít nhiều đã từng nghe câu nói: “Tiền – Tình – Tù – Tội.” Một câu ngắn gọn, nhưng đủ để diễn tả biết bao câu chuyện trongđời thường. Tiền có thể đem lại nhiều điều lợi ích như: cơm ăn, áo mặc, học hành, chữa bệnh… nhưng tiền cũng có thể dẫn đến những cuộc tình ái bất chính, ghen ghét, bạo lực, tội ác và cuối cùng là nhà tù. Hôm nay, Lời Chúa trong cả ba bài đọc của Chúa Nhật XXV thường niên C đều nói đến tiền của và cách chúng ta sử dụng nó. Không phải để lên án tiền bạc, nhưng để nhắc nhở chúng ta: tiền chỉ là đầy tớ, không bao giờ để nó làm ông chủ cuộc đời ta. Chúa mới là Chủ và nguồn ơn cứu độ của chúng ta. Cho nên, chúng ta không thể làm tôi hai chủ là vậy.

Nơi Bài đọc I, ngôn sứ Amốt lớn tiếng tố cáo những kẻ lợi dụng ngày sa-bát vừa qua là lập tức tìm cách gian lận: làm cái đấu nhỏ lại, quả cân nặng thêm, bán lúa mục gạo nát, thậm chí “mua người nghèo chỉ với một đôi dép.” Như chúng ta biết, những hình ảnh ấy giống hệt với thực trạng trong xã hội chúng ta hôm nay, đó là làm giả thực phẩm, thuốc men, tham nhũng, buôn gian bán lận,… Chỉ vì đồng tiền mà chấp nhận đánh đổi tất cả. Trước những tệ nạn đó, ngôn sứ A-mốt cho biết Thiên Chúa đã khẳng quyết: “Ta sẽ chẳng bao giờ quên một hành vi nào của chúng.” Như thế, Lời Chúa mời gọi chúng ta suy nghĩ: tôi đã từng thỏa hiệp với sự gian dối vì lợi ích riêng chưa? Tôi có vô tình hưởng lợi từ những đồng tiền bất chính, làm tổn hại đến người nghèo hay không? Tôi có đang lợi dụng người nghèo để chiếm đoạt và làm giàu cho chính mình không? Quả thật, để những việc làm của chúng ta trở nên tốt lành thánh thiện, thiết tưởng, đời sống cầu nguyện và bám chặt vào Chúa mới là cần thiết và quan trọng hàng đầu. Vì thế,

Chúng ta đọc thấy nơi Bài đọc II (1 Tm 2, 1-8) một sứ điệp thật sâu sắc là hãy cầu nguyện cho mọi ngườivà mời gọi chúng ta hãy xác tín vào Chúa. Chính Chúa mới là trung tâm – cùng đích của cuộc sống chứ không phải tiền bạc. Thật vậy, Thánh Phao-lô nhắn nhủ: “Anh em hãy dâng lời cầu xin cho mọi người, cho cả vua chúa và những người cầm quyền.”Vì sao? Vì Thiên Chúa muốn cho mọi người được cứu độ. Vì thế, tất cả chúng ta hãy luôn hướng về Chúa, Đấng là Cha của hết thảy mọi người chứ không phải tiền bạc và quyền lực trần gian. Thay vì lo vơ vét cho riêng mình, hãy cầu nguyện cho công ích, cho xã hội công bằng, cho hòa bình để “chúng ta được an cư lạc nghiệp, sống đạo đức và nghiêm chỉnh.” Đặc biệt,

Nơi bài Tin Mừng (Lc 16,1-13), trình thuật về dụ ngôn người quản gia bất lương để mời gọi chúng ta cũng biết tìm mọi cách để làm điều lành, điều thiện ngõ hầu được hưởng niềm vui bất tận nơi Chúa. Quả thật, chúng ta vừa nghe Chúa Giê-su kể chuyện về một quản gia bị tố cáo phung phí tài sản. Trước nguy cơ sẽ mất chức, anh ta đã “khôn khéo” tìm cách để được người ta tiếp nhận anh. Đó là giảm bớt số nợ cho các con nợ mặc dù không phải là tài sản của anh. Thay vì phạt anh, ông chủ lại khen anh ta khôn. Tại sao một hành động bất lương mà lại được Chúa Giê-su khen ngợi? Thưa, Chúa Giê-su không ca ngợi sự gian lận, nhưng khen cái khôn ngoan, ma mảnh. Nghĩa là, người quản gia được khen là khôn khi biết dùng tiền bạc, dù bất chính, để xây dựng mối quan hệ cho tương lai với các con nợ. Qua hình ảnh ‘trớ trêu và mâu thuẫn’ đó, Chúa Giê-su muốn con cái Thiên Chúa hãy luôn biết khôn ngoan tìm những cử chỉ bác ái yêu thương để mua lấy sự sống đời đời.

Điều đặc biệt hơn nữa nơi bài Tin Mừng, đó là Chúa Giê-su muốn mời gọi mỗi người chúng ta là “Không ai có thể làm tôi hai chủ… anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được.” Tại sao vậy?

Quả thật, kính thưa, chúng ta biết rằng Chúa là nguồn mạch mọi sự thánh thiện và là nguồn ơn cứu độ. Đi theo Chúa, chúng ta sẽ nhận được hạnh phúc và bình an đích thực không chỉ đời sau mà ngay cả đời này. Tuy nhiên, dẫu biết rằng có Chúa là có tất cả, nhưng con người với bản tính tự nhiên thì thích chọn Của Cải, Tiền Bạc hơn khi còn sống ở trần gian. Cho nên, nhiều người vẫn luôn suy nghĩ: “Tiền là tiên là phật, là sức bật lò xo, là thước đo lòng người, là nụ cười tuổi trẻ, là sức khỏe tuổi già, là cái đà danh vọng, là cái lọng che thân, là cán cân công lý, Tiền vô thì hết ý.” Nghe thì thấy có vẻ buồn cười, nhưng có phần rất thật. Người xưa cũng từng có câu: “Còn tiền còn bạc còn đệ tử – hết cơm hết gạo hết ông tôi”. Quả thật, xưa nay ai cũng biết tiền có sức mạnh dữ dội, cuốn hút mê đắm lòng người, thay trắng đổi đen, mua gì cũng được.

Tuy nhiên, chúng ta cũng đã từng nghe “Tiền – Tình – Tù – Tội” và thực tế đang rất đúng nơi xã hội ngày nay. Nhiều người có tiền, dựa vào tiền và dùng tiền để mua chuộc và phá hoại hạnh phúc của bao nhiêu người, bao nhiêu gia đình. Như vậy, vì tiền mà dẫn đến tình ái bất chính: ngoại tình, mại dâm và ’vợ bé – bồ bịch’, xuất hiện ‘hồng hài nhi’, “phi công trẻ lái máy bay già’. Do đó, nhiều gia đình đổ vỡ vì tiền, anh em ruột hại nhau vì chia tài sản, nhiều quan chức ngã gục vì tham nhũng. Có những người cay đắng kêu lên: “Tiền ơi, vì mi mà tau khổ!”. Như vậy, tiền nhiều để làm gì? Nó có thật sự giúp chúng ta hạnh phúc không nếu chúng ta coi trọng và làm nô lệ đồng tiền? Nếu chúng ta chỉ bám víu vào tiền và sử dụng nó không đúng thì dẫn đến lỗi đức công bằng, mất tình nghĩa gia đình, tình làng nghĩa xóm và có thể phải chịu cảnh ‘ăn cơm tù’ vì kiếm tiền và dùng tiền không đúng cách. Thế thì chúng ta phải làm gì để sử dụng tiền cho đúng cách?

Quả thật, chúng ta được mời gọi đừng để tiền làm chủ cuộc đời, đừng làm nô lệ và tôi tớ của đồng tiền, nhưng chúng ta hãy để Chúa là Chủ và là tất cả đời sống. Chúng ta hãy để của cải giúp chúng ta mở rộng lòng ra với anh em túng thiếu: sẻ chia, giúp đỡ và quảng đại. Vì “Ai vui vẻ dâng hiến thì được Thiên Chúa yêu thương” (2Cr 9, 7). Chẳng hạn, chúng ta biết cách sử dụng tiền bạc để hỗ trợ cho các hoàn cảnh nghèo khổ, giúp đỡ các em học sinh khó khăn đến trường, góp phần xóa đói giảm nghèo bằng việc chung ta góp sức để xây dựng nhà tình thương; sống tinh thần ‘lá lành đùm lá rách, lá rách đùm lá tả tơi’; thăm viếng trại trẻ mồ côi, già cả neo đơn, ốm đau bệnh tật,… Như thế là chúng ta đang góp từng ‘viên gạch’ để xây nên ngôi nhà thiêng liêng cho hạnh phúc mai sau ở Thiên Đàng. Amen.

Lm. Phaolô Phạm Trọng Phương

Có thể bạn quan tâm